Instalacja telekomunikacyjna w budownictwie wielorodzinnym powinna spełniać wiele szczegółowych wymagań określonych w normach oraz przepisach prawa. Zasadnicze elementy obowiązkowego wyposażenia technicznego budynkowej instalacji, oprócz głównego punktu dystrybucji (punkt styku, pomieszczenie techniczne), systemu tras kablowych i przepustów, powinny obejmować okablowanie abonenckie, telekomunikacyjne skrzynki mieszkaniowe, zbiorową instalację RTV-SAT i lokalne systemy teletechniczne. W efekcie końcowym całość infrastruktury ma zapewnić świadczenie usług telekomunikacyjnych. Instalacja telekomunikacyjna w mieszkaniu ma zapewnić bezawaryjne świadczenie usług transmisji danych poprzez szerokopasmowy dostęp do Internetu o przepustowości co najmniej 30 Mb/s, oraz rozprowadzania programów telewizyjnych i radiofonicznych, w tym programów telewizji cyfrowej wysokiej rozdzielczości.
Instalacja telekomunikacyjna w mieszkaniu – co mówią przepisy?
Przepisy obowiązującego rozporządzenia MTBiGM jasno precyzują, jaka podstawowa wiązka kabli powinna dochodzić do telekomunikacyjnej skrzynki mieszkaniowej oraz jakimi minimalnymi parametrami technicznymi powinny się one cechować. Podobnie jest z właściwościami sygnałów, jakie należy zapewnić, dystrybuując je od pola antenowego poprzez urządzenia techniczne do każdego lokalu.
Niestety, mimo 5 lat obowiązywania przepisów, wciąż często zdarza się niekompletna instalacja telekomunikacyjna w mieszkaniu. Nawet w dopiero co odebranym od dewelopera budynku wielorodzinnym. Zwykle problemy w całej okazałości ujawniają się dopiero przy próbie skorzystania z tej infrastruktury, kiedy odbiornik TV lub Internet nie działają tak, jakbyśmy tego oczekiwali. A ma to miejsce już po odbiorach technicznych i pozwoleniu na użytkowanie.
Dlaczego zdarza się, że instalacja telekomunikacyjna w mieszkaniu nie działa prawidłowo?
Problem jest bardzo poważny chociażby ze względu na zakończoną procedurę odbiorczą. Bo nikt podczas całej ścieżki inwestycyjnej – od projektu po odbiór końcowy – nie zakwestionował braku lub niekompletności instalacji.
Zaniechanie inwestora
Śledząc poszczególne etapy realizacji inwestycji nie można nie odnieść wrażenia, że pełna instalacja powinna zostać uwzględniona w projekcie budowlanym i zrealizowana w całości przez dewelopera. Zatem pierwszym ogniwem, gdzie mogą wystąpić nieprawidłowości, jest podejście to tematu samego inwestora. To on wyznacza wytyczne dla projektowanego budynku oraz zakresu jego instalacji wewnętrznych. Są deweloperzy, którzy mają odpowiednią wiedzę i chęci, aby wybudować pełną infrastrukturę telekomunikacyjną budynku. Są tacy, którzy nie mają wystarczającej wiedzy na temat wymagań prawnych i technicznych stawianych instalacjom telekomunikacyjnym w budynkach wielorodzinnych. Ale po konsultacjach branżowych z podmiotem realizującym zadanie (projektant, podwykonawca) uwzględniają odpowiednie wymagania w swoich planach. Zdarzają się jednak inwestorzy, którzy posiadają pełną wiedzę na temat uwarunkowań prawnych dla instalacji budynkowych, lecz w sposób świadomy unikają ich realizacji zgodnie ze sztuką i obowiązującymi przepisami. Tak jak w dwóch pierwszych przypadkach problem prawidłowej instalacji zdaje się być rozwiązany, w trzecim niekoniecznie.
Źle przygotowany projekt
Drugim ogniwem nieprawidłowości w podejściu do instalacji telekomunikacyjnej w budownictwie wielorodzinnym może być biuro projektowe. Architekci nie posiadają zwykle zbyt rozległej wiedzy na temat instalacji budynkowych, skupiając swoją uwagę na głównych zagadnieniach budowlanych. Zmuszeni są więc posiłkować się projektantami branżowymi, którymi są zazwyczaj elektrycy. Ci z kolei, z racji dość rozległych zagadnień elektroenergetycznych, niespecjalnie śledzą zawiłości i nowości techniczno-budowlane dynamicznie rozwijających się instalacji telekomunikacyjnych.
Dla porządku, projektanci specjalności telekomunikacyjnej też nie zawsze są w pełni wiedzy, jak powinna wyglądać współczesna instalacja. Świadomy deweloper bez trudu jednak powinien znaleźć projektanta posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności, aby zaprojektować profesjonalną instalację telekomunikacyjną.
Zaniedbania przy odbiorze
Pozostaje trzecie ogniwo – nadzór budowlany oraz odbiory techniczne. Do podstawowych obowiązków organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego należy m.in. nadzór i kontrola nad przestrzeganiem zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej. Skoro ani kierownik budowy, ani kierownik robót branżowych nie dopatrzył się nieprawidłowości w wykonaniu instalacji telekomunikacyjnej, to z pewnością nadzór budowlany, a w szczególności Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w osobie odpowiedniego pracownika, powinien zwrócić na to uwagę.
I tu powstaje problem: w dokumentacji wzorcowej PINB, pośród różnych dokumentów odbiorczych, sankcjonujących prawidłowość wykonania wielu instalacji (elektrycznej, gazowej, wod-kan, c.o. itp.), brak jest wzoru dokumentu stwierdzającego odbiór oraz właściwe funkcjonowanie instalacji telekomunikacyjnej.
Oczywiście to wszystko nie zwalnia dewelopera z obowiązku poprawnego, zgodnego z wytycznymi, wykonania instalacji budynkowej oraz przedstawienia wyników ekspertyzy odbiorczej. Deficyt wiedzy nie może być usprawiedliwieniem dla dewelopera z braku stosowania odpowiednich przepisów prawa oraz wytycznych rozporządzeń, gdyż:
„Inwestor jest obowiązany zapewnić objęcie kierownictwa budowy lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć m.in. protokoły badań i sprawdzeń instalacji telekomunikacyjnej”.*
Co w takiej sytuacji zrobić? Jak nakłonić wykonawcę do zrobienia lub uzupełnienia instalacji telekomunikacyjnej w mieszkaniu lub cały budynku, zgodnie z obowiązującymi przepisami?
Na samym końcu łańcucha inwestycyjnego jest Klient, który ma największą siłę sprawczą wyegzekwowania prawidłowej instalacji telekomunikacyjnej. Świadomy swych potrzeb może wpływać na działania dewelopera w każdym praktycznie momencie realizacji inwestycji. Ważne jest, aby w chwili podpisywania umowy z deweloperem sprawdzić wg projektu kilka podstawowych elementów tej instalacji:
- Czy w lokalu jest zamontowana mieszkaniowa skrzynka telekomunikacyjna?
- Ile przewodów dochodzi do skrzynki i czy są one zakończone odpowiednimi gniazdami, właściwymi dla każdego rodzaju kabla? Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem powinny to być minimum dwa przewody koncentryczne, dwa przewody telekomunikacyjne tzw. skrętka 4-ro parowa, oraz dwa przewody światłowodowe lub jeden podwójny.
- Czy w gniazdach RTV/SAT jest sygnał zespolony z anten zbiorczych i czy jego poziom jest zgodny z obowiązującymi wytycznymi Rozporządzenia MTBiGM?
Nie można dać się zbyć pokrętnymi tłumaczeniami. Pełna instalacja powinna być zamieszczona w projekcie budowlanym i zrealizowana w całości przez dewelopera, a wyniki jej pomiarów umieszczone w protokole odbioru i dostępne na żądanie kupującego.
*inż. Jacek Szymczak, Dobre praktyki dla budynkowych instalacji telekomunikacyjnych (teletechnicznych), „Inżynier budownictwa” 2016, nr 145, s. 80-86